Bài Cũ Từ Diễn Đàn Liên Mạng "Trí thức VN Trước Thời Cuộc":

Trí Thức Việt Nam, Chúng Tôi Hiện Hữu Như Đã Từng

Trường Xuân Triệu

Thân tặng bạn Phù Vân,

Cảm động từ bài viết của bạn, tôi mạn phép phóng tác thành bài tản văn sau.

Và, rất mong những anh chị trí thức trong Diễn Đàn Trí Thức Việt Nam, các quý vị thuộc cũng như không thuộc giới trí thức mà có tấm lòng yêu nước thương nòi hiện sống ở hải ngoại, ở trong nước Việt Nam đọc và thể tất sai sót!

***

Chúng tôi đã nghe đã luôn nhìn

Trên thế giới này, tại nơi chúng tôi sống những người mẹ hàng ngày đưa con đến trường trong tay dắt tay, bằng ghế nệm bảo hiểm trong xe hơi, hay với em nhỏ ở tuổi mầm non cháu ngoan của các "bác" Clinton-Bush, Kohl-Schreoder, Blair, Trudeau... dù thuộc diện nhà nghèo thì cũng bằng xe đẩy có đủ tiện nghi để những mầm non tương lai ấy vui tươi đến trường chứ không bị mẹ của chúng quăng như cục... vôi vào đầu mũi xe hơi đang chạy! Bởi vậy, chúng tôi rất là "ngạc nhiên" trước chuyện ở nơi quê hương có một chị giáo viên đã ném con trai năm tuổi của chị vào mũi xe hơi của ông Bộ trưởng, dưới sớm ban mai trời xanh thăm thẳm, thắm ánh vừng dương, trên đường phố bên dòng sông Hàn xanh ngắt chảy êm ả, thơ mộng mà vô tư lự như ông Bộ trưởng và chính phủ của ông, để chỉ nhằm mỗi việc xin ông nhận cho lá đơn minh oan cho chồng đang trong lao thất.

Và, chúng tôi cũng luôn được nghe hệ thống truyền thanh, đượïc xem truyền hình, được đọc những dòng tít đậm chạy dài in trên trang nhất của những nhật báo, về chuyện quốc hội thông qua chính sách trợ cấp tiền nuôi dưỡng thai (Schwangerengeld), tiền trợ cấp con cái (Kindergeld) cho mọi gia đình, v.v của chính phủ nước chúng tôi sống. Và, cũng từ truyền thông, chúng tôi luôn biết những vụ công lý bênh vực cho những bà mẹ khi gặp bất công, dù đôi khi chưa được hoàn hảo. Bởi vậy, chúng tôi rất đỗi ngạc nhiên khi thấy có bà mẹ trẻ quê bên con sông xanh quê hương mất những 12 năm trời đằng đẵng tuổi thanh xuân để van vỉ kêu xin công lý minh oan cho chồng của chị trong khi 12 năm ấy chúng tôi thanh thản, tươi vui trên ghế giảng đường, hay còn nghiên cứu chương trình, hoàn thành đồ án sau đại học, trong những đại học danh tiếng Âu- Mỹ. Và, cũng ở nơi đây, trong những căn hộ khá và đủ tiện nghi, bên computer có ly cà phê thơm ngát hay những đồ uống đa dạng tùy khẩu vị cho cả hai phái có "cái buồn thiu" và "cái sườn sượt", chúng tôi đã ồ lên ngạc nhiên khi thấy ở nơi quê xưa có một chị kia như vậy. Chúng tôi cùng hô: "Công Lý ở đâu? Công lý đã chết rồi sao?" Tất nhiên, trong bè trầm bổng dàn nhạc giao hưởng của chúng tôi ấy, có những người lại kêu: "Làm gì mà có chuyện ấy! Đó là một chị động kinh!" Lạc điệu, đâu đó rất rất ít trong số chúng tôi vọng lên: "Đau thương của một dân tộc!"

Ngày lại ngày, nơi xứ chúng tôi dư luận và công lý mất nhiều thời gian và tiền bạc để làm những việc ngăn chặn và trừng phạt những vụ mua bán vụng trộm tình dục trẻ vị thành niên. Nên, chúng tôi cũng chả hiểu sao lại có em gái quê Đồng Tháp Mười bị gả bán cho một người Đài Loan, mà vào đêm tân hôn lại phải kinh hoàng chạy khỏi phòng ngủ kêu cứu, chỉ vì chồng em là "một thằng tâm thần bạo dâm?" Chỉ thế thôi ư? Em đã sai rồi! Bởi, em đã tự do lựa chọn chồng em, đã nhận gả cưới, đã được chính quyền làm đủ thủ tục hôn nhân. Nhưng, cũng như chuyện chị giáo viên ném con vào mũi xe hơi để xin minh oan cho chồng nói trên, trong chúng tôi vẫn có những tiếng thét lớn: "Nỗi tang thương, sự hờn căm của một dân tộc đang bị buộc sa đọa!"

Và, tất trong trí thức chân chính chúng tôi chẳng hề ngạc nhiên khi thấy cái anh công an ăn lương bằng tiền đóng thuế của dân lại hất hàm trịch thượng truy hỏi em gái nạn nhân kia: "Giấy tờ đâu? Khai tạm trú ở đâu? Cô là vợ người ta?"... Vì, hiển nhiên là anh đã làm đúng chức phận của người công an nhân dân chân chính: xét hỏi những người gây mất trật tự đêm khuya! Lại tất nhiên, vẫn một số người trong giới chúng tôi thêm lần lạc điệu mà căm phẫn việc làm vô trách của người canh cổng công lý, chẳng biết đoái tâm, bỏ rơi em gái, buộc em đành quay về với tên Đài Loan dâm bạo. Để rồi, đêm đêm em cứ thét lên: "Cứu tôi!... Xin hãy cứu tôi!"... Căm phẫn Căm phẫn Căm phẫn... Nhưng, bọn trí thức chân chính chúng tôi bất lực! Thêm bất lực! Và càng bất bất lực như cái thứ " buồn thiu" kia! Tất nhiên, vẫn còn cái "đám con sâu làm rầu nồi canh" không chịu bất lực. Thế mới lạc bước thời đại!

Ở xứ chúng tôi, những tiếng kêu thì nhiều nhiều lắm, nhưng hầu như nó chỉ là những tiếng kêu từ những máy phát thanh cỡ lớn, do đại diện công nhân, công đoàn A, B, C, D biểu tình đình công phản đối chủ nhân hãng xưởng, đòi tăng lương hay đòi thay đổi những điều kiện làm việc này nọ chưa phù hợp; hay họ còn dám đòi đảng cầm quyền, chính phủ hiện hành phải từ chức. Chứ, chúng tôi chưa thấy họ kêu vì bị bọn chủ đánh đập hay bắt chui qua háng. Dù rằng, thi thoảng cũng có những tiếng kêu, nhưng không phải trong những nhúp lều tranh giữa mảnh vườn lơ thơ bụi chuối cằn cỗi không trổ nổi hoa của vô vàn chị Dậu thế kỷ 21, mà là từ những căn hộ riêng tư đầy đủ tiện nghi, hay từ những chung cư xây cất kiên cố, rằng kêu vì bị một quan tòa xử ép về việc gì gì đấy. Với không khí an hòa thanh bình trong xã hội chúng tôi đang sống, tất chúng tôi cũng lại dửng dưng về chuyện tên cường hào Nguyễn Văn Thân nào đấy ở tỉnh Bình Định đầy dừa xanh xa lắc xa lơ bên kia đại dương sóng cả đang bóc lột những anh Dậu chị Dậu kia, mà được công lý bao che. Ngoại lệ, lại khác với số nhiều trí thức chân chính chúng tôi là một số ít "con sâu làm rầu nồi canh" vẫn quan tâm đến chuyện bất công ấy với một thao thức

Ai sẽ lên tiếng cho những chuyện trên của một giống dân ngập tràn cay đắng?

Từ nơi trời Tây nghìn trùng xa cách, chúng tôi nghĩ: chính là tất cả các văn-nghệ sĩ, trí thức hiện ở trong nước cần phải lên tiếng! Tất sẽ có người "sắc mắc" chúng tôi: sao lại vậy? Thì đây, hãy thử nhìn xem chúng tôi chỉ còn có mỗi một phần, cùng lắm chỉ còn một nửa là người Việt Nam, dấu tích ấy nó ở những thứ: đầu đen mũi tẹt, mắt nâu miệng hơi... hô hô mà chúng tôi chưa tìm ra cách thay đổi hết được; hay dù đôi khi trong mớ tiếng Tây chúng tôi dùng lưu loát có chen chút tiếng Việt ngọng nghịu, thì trong nửa cái còn lại kia chúng tôi cũng đã lấp đầy bằng hiển hiện pháp lý rạch ròi: quốc tịch tây, nghĩ và cảm cố gắng theo tây, học và hành những văn minh tiến bộ và cả những thứ tây đang bịt mũi. Vì đã ở trong cuộc tiến hóa như vậy, nên tất nhiên những danh xưng cao quý "lương tâm thời đại", "thư ký thời đại", những giá trị tinh thần tối cần cho những người dấn thân cho vận mệnh dân tộc, cho nước nhà hẳn phải thuộc về những nhà trí thức, văn- nghệ sĩ trong nước, và nhất là của dân chúng trong nước. Dù, đành rằng ở cái Hội Nhà Văn Việt Nam, cái Ủy Ban Khoa Học Kỹ Thuật và Khoa Học Xã Hội Việt Nam, v.v đã không còn đứng về phía cái thiện chống lại cái ác, không còn lên tiếng bảo vệ người cùng khổ, tố cáo tham nhũng và lên án cái xấu đang tràn lan như nước lụt, đã đánh mất sự tin yêu của người dân, thì chúng tôi đây đâu có thể vượt Đại Tây Dương và Thái Bình Dương thăm thẳm mà về chia xẻ giúp. Một lần nữa, lại "những con sâu làm rầu nồi canh" đã trăn trở, đã nhập cuộc độ thế, phù suy chứ không phù thịnh bằng cả tấm lòng.

Phân định rõ giới tuyến trách nhiệm với quê hương rồi, những trí thức chân chính trong giới văn- nghệ sĩ, trí thức vượt biển ra hải ngoại, và đã ở hải ngoại trước năm 1975 chúng tôi nếu mà không ngồi đọc những trước tác của những hồn ma thời Phục Hưng, thời Ánh Sáng, hoặc bàn luận triết học của Pythagore, Aristotle, Platon, Francois Bacon, Kan, Bertrand Russell, hay (một số trong chúng tôi) mải mê bàn về chủ nghĩa Duy Khoái của Epicure, Hiện Sinh của J.P. Sartre thì tất cũng phải bận bịu với những diễn đàn để luận xem các ông Lão tử- Trang tử đã nói thế nào trong Đạo Đức Kinh, trong Nam Hoa Kinh; rồi ông Khổng Tử "đánh xe cưỡi ngựa đi bát phố và tán gái" ra sao? Hiển nhiên, nhiều anh chị em chúng tôi sẽ nghị luận về Man Nương, Marie Sến để xem "phát trung tiện" và "dương vật buồn thiu" đến mức độ nào, đã phải tìm giải pháp y khoa, tâm lý học trị liệu chưa? Không chỉ thế! Một số ít chân chính trong chúng tôi đang nâng niu những giá trị phản kháng chế độ, thói "phò chính thống", "tư cách học trò"ø thối thây luôn luôn học hành không đến nơi đến chốn của giống trí thức, và sự xa đọa của bọn dân Việt Nam mà họ tìm ra trong ẩn ẩn hiện hiện, chen chen lẫn lẫn trộn giữa mớ thuyết văn phù thủy từ những cuốn sách nói trên. Kết quả, là những trí thức chân chính chúng tôi đã tôn vinh thần tượng của mình, rồi cùng thăng hoa với thần tượng lên đỉnh cao phát minh lối cách phản kháng. Sự thăng hoa kèm tín ngưỡng (niềm tin) ấy lớn tới mức chớ có dây vào ý kiến minh xác của những người ấy! Thêm một hiển nhiên, lại một hiển nhiên là "những con sâu làm rầu nồi canh" thêm một lần nữa đã biện chứng lại!

Thăm thẳm trời Tây, ly quê biền biệt, tất nhiều người trong giới chúng tôi hàng năm sẽ phải về thăm quê hương, nhìn lại mẹ-cha tóc bạc da mồi, lưng còng gậy trúc, không chờ đợi bên cây đa giếng nước đầu đình, ngõ làng phủ bóng tre xanh, thì tất hẳn đứng ngóng nơi bến xe thị tứ, chốn nhốn nháo đang thay da vỡ thịt trong cơn sốt "đổi mới" lối sống do chính quyền cổ võ và khuyếch trương. Đành rằng, dù chúng tôi đến hẹn lại về, và phải nộp ra những 50 Đô-la mua tấm visa, thêm 10 đồng nữa kẹp vào passport đút lót hải quan khi làm thủ tục nhập cảnh ở phi trường để kiếm sự yên tâm và yên cả tấm thân mà vàng lẫn kim cương cũng không mua được, thì dẫu sao chúng tôi cũng được thăm lại quê hương, ruột thịt, bạn bè của mình. Trong cuộc thăm quê, với số tiền mạnh trong túi, tất nhiên những phần tử "tinh hoa" của chúng tôi buộc phải hoàn thành nghĩa vụ đối với đất nước, tới những trung tâm du lịch, những nơi ăn chơi giải trí vốn sẵn "nai non", những thị trường đặc biệt mà rẻ nhất thế giới, tiêu bớt những ngàn tiềàn Đô rủng rỉnh chứ. Còn, việc một số anh chị em trí thức chân chính chúng tôi đã lớn tiếng đã rủ rỉ bàn về học thuật, hoặc có "nhả ngọc" bình rằng vì quá coi trọng chữ Tâm mà dân ta nước ta lụn bại, rồi lại "phun châu" cổ súy cho cuộc đề cao chữ Tài để theo kịp người tây, tới khi về đến xứ nhà có bị công an nhà nước hỏi vặn vài câu, trót lỡ mặt xanh như lá chuối tươi, xám như đít cóc nhái thì cũng rất kính xin mọi người cảm thông cho họ! Bởi, ở xứ Tây phương đang sống, các anh chị đó chưa ai bị những cảnh sát xử khó như thế bao giờ, nên hơi bị hoảng là lẽ thường thôi.

Nhìn sâu vào đời sống vật chất lẫn tinh thần thường nhật, thấy những âu lo nặng tựa Hy-mã-lạp-sơn, sâu như Đông Hải, thăm thẳm mà mờ mịt như lòng những người anh chị em chân chính chúng tôi đã dành cho dân cho nước, thì sự tỉnh thức tất phải nhân danh. Và, đã nhân danh thì tất những người có tấm lòng trên sẽ phải dùng đến thang thuốc đắng ngắt là lời mạt sát sỉ nhục, nhằm bắt não bộ quen u hoài Đông phương của dân Việt mình phải sôi sục và nóng như lò luyện thép Tây phương, rồi bỏ hết ngay đi những gì mà Tổ Tiên-Rồng đã kiến tạo nên con người, đất nước, để ngay lập tức theo kịp tư tưởng, lối sống, khoa học, v.v và v.v của người Tây phương. Từ sự tự nhận có sứ mạng cao cả trước lịch sử như vậy, nếu những đứa con ngoan ấy có lên cơn điên "đốt đền", theo gót Taleban chẻ tượng làm đá làm củi và nêu bảng hiệu "Tổ Quốc Ăn Năn", "Tư Cách Tư Queo" thì cũng nên tha thứ cho chúng!

Lại một lần nữa, lại những "con sâu làm rầu nồi canh" ngậm ngùi, phẫn uất cho ông cha và dân Việt của họ.

Trước cuộc suy vong giống nòi ai sẽ lên tiếng tham dự phục hưng?

Đó là những trí thức Việt Nam đang chẻ tượng đốt đền, tự phong, rồi được những người ngộ tin và suy tôn là trí thức cao quý, chứ không phải "đám sâu làm rầu nồi canh" đâu!

Sao lại vậy? Đúng! Vì, "đám sâu làm rầu nồi canh" có những suy nghĩ và hoạt động không tưởng. Họ toàn đi tìm những kẻ có lý tưởng, tập hợp nhân sự có khả năng, lập đoàn thể, tìm kiếm và xây dựng nguồn nhân vật lực, thảo kỹ thuật và tuyên truyền, thuyết phục các đoàn thể ủng hộ, kiếm ngoại vận để hỗ trợ. Đã thế, đám này còn nhiêu khê ở những tiêu chuẩn, như đòi cấp lãnh đạo phải biết các nguyên tắc: dân chủ, phân quyền, tản quyền, nhiệm kỳ, chọn nhân sự có khả năng, biết liên thuộc, biết thỏa hiệp. Chưa hết, đám ấy còn nguyên tắc nữa là chỉ chọn lãnh đạo cấp trưởng có những khả năng: soạn chính sách, thảo kế hoạch, tài tổ chức, phối trí nhân sự, biết kỹ và nghệ thuật chỉ huy, biết phối hợp công tác, có khả năng tường trình, và lập ngân sách. Ôi thôi là ôi thôi! Nhiêu khê quá, ruờm rà quá!

Chẳng cần những cái phức tạp đầy không tưởng ấy của những "con sâu", những trí thức cao quý của chúng tôi chỉ đơn giản hỏi nhau: anh chị yêu nước không? Có tham gia vào cuộc cải cách vận mệnh dân tộc không? Đã và đang sắp có một chứng chỉ hay hai ba chứng chỉ của các đại học Pháp, Đức, Anh, Mỹ chứ? Thế rồi, chúng tôi lập nhóm, lập hội, lập bè, dựng diễn đàn, v.v Có bầy đoàn rồi, chúng tôi viết sách, thảo cương lĩnh; đọc tham luận phán chữ Tài, phê chữ Tâm, đề nghị cải cách này, xây dựng mô hình khác, rất sôi nổi như đã thấy. Và, hiển nhiên là những tinh hoa trong giới chúng tôi đang làm cuộc đóng góp cho dân tộc, nước nhà! Chứ, đợi cánh "con sâu" làm thì lâu quá! Những tinh hoa ấy đã sản sinh mưu lược trước! Đã tổ chức nhóm-hội có cương lĩnh trước! Và đã kịp thời hành động nghị hòa trước! Vinh quang hẳn thuộc về những tinh hoa trong chúng tôi, hẳn thuộc tinh hoa giới chúng tôi, những trí thức muốn dân tộc sám hối, sám hối là sẽ có mọi thứ như nước người!

Đức, ngày 4.6.2001

Trường Xuân Triệu