Loạt bài kỷ niệm 65 năm ngày mất Vũ Trọng Phụng (13/10/1939 - 13/10/2004)

Lời dẫn: Đây là bài viết trên báo Ngày Nay số ra ngày 14/3/1937 ký tên độc giả Nhất Chi Mai. Theo chú thích trong "Trong Tranh luận Văn nghệ Thế kỷ XX, tập II, Nguyễn Ngọc Thiện (chủ biên) và Cao Kim Lan sưu tầm, biên soạn, trang 1121: Nhất Chi Mai là "bút danh của Nhất Linh (Nguyễn Tường Tam), người lãnh đạo Tự lực văn đoàn".  

Ý kiến một người đọc: Dâm hay không dâm?

Nhất Chi Mai

Tôi không phải là một nhà phê bình chuyên môn, hay một văn sĩ thuộc về một văn phái nào. Tôi chỉ là một người đọc báo giản dị đem giãi bày cái cảm tưởng của tôi, khi đọc văn của ông Vũ Trọng Phụng.

Tính tôi ưa hoà bình, không muốn gây gổ với ai. Vậy mà tôi phải lên tiếng. Tôi phải chỉ trích những cái khốn nạn, lầy lụa của những đoạn văn mà một bọn văn sĩ nửa mùa về hùa nhau cho là kiệt tác, là đúng sự thật, là can đảm.

Và tôi tin rằng trong các bạn độc giả, có nhiều người có lương tri, biết phán đoán, phân biệt, không bị những danh từ rỗng tuếch nó lừa dối, không cắm đầu theo làn sóng chuộng lạ như một đàn cừu.

*

Nhà văn Vũ Trọng Phụng tác giả thiên phóng sự Lục sì ở báo Tương lai tự nhận mình là nhà văn xã hội chưa đủ, còn viết một bức thư ngỏ để dạy người ta một bài học xã hội, luân lý và để có dịp loè độc giả bằng cái học vấn "sơ học" của mình.

Nhưng mục đích bài này không phải để vạch cái hành tung đáng ngờ của nhà văn xã hội Vũ Trọng Phụng, mà chính là để vạch những cái bẩn thỉu, nhơ nhớp, dơ dáy của văn ông ta.

Muốn tự bào chữa cho mình, nhà văn đó mới viết bướng câu này:

"Thưa không! Cái gì đã bẩn thỉu đến nôn oẹ như thế thì không có tính chất khiêu dâm đâu, ngài ạ".

Khó tin lắm! Những lối tả Thị Mịch trong khi chửa nằm nghiêng để hiến ái tình cho bạn, hay con sen vạch quần để hở đùi non cho con chủ nhà trông thấy mà không gọi là khiêu dâm thì còn gọi là gì nữa?

Trong văn Vũ Trọng Phụng còn nhiều chỗ nhơ nhớp hay những câu sống sượng, trần truồng như thế này.

Không ai có quyền cấm nhà văn Vũ Trọng Phụng dùng những chữ bẩn thỉu để tả những sự bẩn thỉu. Nhưng trong khi viết những câu văn mà mình cho là khoái trá tưởng nên nghĩ đến độc giả một chút.

Nhà văn Vũ Trọng Phụng lại hô lớn lên rằng: Nhân loại đã tiến hoá rồi!

Tuồng như nhân loại đã tiến hoá ở chỗ nói tục, dùng những danh từ bẩn thỉu, uế tạp, và chỗ đầy rẫy những truyện hiếp dâm, làm đĩ, ăn cắp và bịp bạc!

Nếu nhân loại tiến hoá ở chỗ đó thì cũng đáng buồn cho nhân loại. May sao cái nhân loại đó chỉ là nhân loại riêng của nhà văn Vũ Trọng Phụng thôi.

Đối với nhà văn xã hội kỳ quặc này, thì những người biết thận trọng lời nói, biết đắn đo, dè dặt ngòi bút, khi viết văn đều là những đồ "vô học thức" có "tính e thẹn của quân bồi săm"(!)

*

Kết luận, tôi phải nói cái cảm tưởng của tôi khi đọc văn của Vũ Trọng Phụng.

Đọc xong một đoạn văn, tôi thấy trong lòng phẫn uất, khó chịu, tức tối.

Không phải phẫn uất khó chịu vì cái vết thương xã hội tả trong câu văn, mà chính là vì cảm thấy một tư tưởng hắc ám, căm hờn, nhỏ nhen ẩn trong đó.

Đành rằng nhà văn có cái thiên chức nêu những cái thống khổ của nhân loại, vạch ra những cái xấu xa của nhân loại nhưng bao giờ cũng cần phải có một ý nghĩa cao thượng, một tư tưởng vị tha, một lòng tín ngưỡng ở sự tiến hoá, mong cho nhân loại ra khỏi nơi u ám và một ngày một hay hơn, một sung sướng hơn lên.

Đọc văn Vũ Trọng Phụng, thực không bao giờ tôi thấy một tia hy vọng, một tư tưởng lạc quan. Đọc xong, ta phải tưởng tượng nhân gian là một nơi địa ngục và chung quanh mình toàn những kẻ giết người, làm đĩ, ăn tục, nói càn, một thế giới khốn nạn vô cùng.

Phải chăng đó là tấm gương phản chiếu tính tình, lý tưởng của một nhà văn, một nhà văn nhìn thế gian qua cặp kính đen, có một bộ óc cũng đen và một nguồn văn càng đen nữa?

Ngày Nay, số 15, ngày 14/3/1937